نحوه درمان زخم باز با عسل

عسل و خاصیت درمانی آن

عسل یک غذای بسیار خوشمزه و مفید است. این غذای خوشمزه علاوه بر مصرف خوراکی به عنوان درمان هم مورد استفاده قرار می گیرد. این خوراکی به قدری مفید است که حتی یکی از سوره های قرآن کریم هم به اسم نحل یا همان زنبور عسل نامگذاری شده است. یکی از کاربردهای درمانی عسل تاثیر آن بر روی زخم باز است. در ادامه مقاله در رابطه با نحوه اثرگذاری و موارد احتیاطی در رابطه با استفاده از عسل بحث خواهیم کرد.   

درمان زخم باز با عسل

آیا عسل برای درمان زخم موثر است؟

درمان زخم باز با عسل با توجه به دو خواص فیزیکی و بیولوژیکی آن امکان پذیر است. مگر ممکن است که یک ماده چسبناک، شیرین و با گرانروی نسبتا بالا بتواند در درمان زخم موثر باشد. برای بررسی چگونگی اثرگذاری در ادامه به توضیح دو خاصیت بیولوژیکی و فیزیکی این غذای خوشمزه می پردازیم.

تاثیر خاصیت فیزیکی

درمان زخم باز با عسل، با توجه به خاصیت فیزیکی آن که تحت تاثیر دو خاصیت اسیدی و اسمزی این ماده است، امکان پذیر است. مکانیسم اثرگذاری این دو خاصیت به صورت زیر است.

خاصیت اسیدی عسل

خاصیت اسیدی عسل اولین و البته مهم ترین ویژگی آن است که سبب اثرگذاری بر روی زخم می شود. محدوده ph عسل طبیعی مابین ۵/۳ تا ۵/۵ است. این بدین معنی است که عسل خاصیت اسیدی دارد. خاصیت اسیدی عسل سبب آزاد شدن اکسیژن و تحریک هموگلوبین خون می شود. این فرآیند فعالیت پروتئاز که بهبود زخم را مختل می کند کاهش می دهد و سبب تسریع در ترمیم زخم می شود.

خاصیت اسمزی عسل

با توجه به طعم بسیار شیرین عسل می توان متوجه قند بسیار بالای آن شد. عسل یک ماده اشباع از قند است. قند زیاد عسل سبب جذب رطوبت و آب می شود. این ویژگی عسل وابسته به خاصیت اسمزی آن است. خاصیت اسمزی سبب خروج آب مایع از بستر زخم شده و یک ماده لنف ایجاد می نماید، همچنین قند موجود در عسل سبب خروج آب از سلول های باکتری شده و تا زمان رقیق شدن کامل از رشد باکتری جلوگیری می نماید.

تاثیر خاصیت بیولوژیکی عسل

درمان زخم باز با عسل با توجه به خاصیت بیولوژیکی آن هم مکانیسم موثر دیگر آن است. اگر مقالات مرتبط با عسل را مطالعه کرده باشید با این جمله پانسمان بیولوژیکی زخم با عسل برخورد کرده اید. بنابراین عسل علاوه بر اینکه از ورود انواع باکتری جلوگیری می کند سبب بهبود زخم نیز می شود. البته نوع عسل هم در اثر گذاری آن بر روی زخم موثر است. برخی از عسل ها بر روی زخم تاثیر زیاد و برخی دیگر تاثیر اندک دارند. مکانیسم اثرگذاری عسل در درمان زخم باز به صورت زیر است.

• فعالیت ضد باکتریایی: این ویژگی بیولوژیکی عسل ناشی از پراکسید هیدروژن و متیل گلوکسال آن است.
• تحریک سیستم ایمنی بدن: عسل دارای فعالیت های زیستی بوده که سبب تحریک پاسخ ایمنی بدن می شود. این ویژگی سبب سرکوب عفونت و تحریک بافت های ترمیم کننده شده و زخم را بهبود می بخشد.
• فعالیت ضد التهابی عسل: یکی از کاربردهای عسل که از زمان های گذشته مورد توجه بشر بوده است خاصیت ضد التهابی آن است. . استفاده در درمان آفتاب سوختگی، لکه های صورت، التیام لوزه و گلو از جمله کاربردهای عسل از گذشته تاکنون بوده است.

زخم های قابل درمان با عسل

درمان زخم باز با عسل فقط در میان مردم جامعه مرسوم نیست، بلکه حتی پزشکان هم از این ماده غذایی مفید برای درمان برخی از زخم ها استفاده می کنند. سوختگی، زخم معده، زخم دستگاه گوارش، کورک یا عفونت فولیکول مو، زخم های دیر درمان شونده، زخم پای وریدی و دیابتی، زخم های ناشی از جراحت یا عمل که دچار عفونت شده اند، زخم های فشاری( زخم بستر) و سینوس پیلونیدال یا کیست مویی از جمله زخم های قابل درمان با عسل هستند.

درمان انواع زخم با عسل

نحوه استفاده از عسل برای بهبود زخم

درمان زخم باز با عسل بدون مشورت پزشک می تواند خطرآفرین باشد. در صورتی که زخم سطحی دارید که مدت زمان بهبود آن طول کشیده، یا زخمی دارید که شدید است و می خواهید زودتر  بهبود یابد، بهتر است از عسل استفاده کنید، اما حتما قبل از استفاده با پزشک مشورت نمایید. اگر پزشک اجازه استفاده را داد و نحوه و میزان مناسب را برای شما تجویز کرد از آن استفاده کنید. قبل از استفاده بهتر است نکات زیر را رعایت کنید:

• دست ها، گاز استریل، گوش پاکن و هر وسیله ای را که می خواهید مورد استفاده قرار دهید کاملا تمیز کنید
• پانسمان را به عسل آغشته کنید و بر روی زخم بگذارید. در صورتی که می خواهید عسل را برای زخمی عمیق مانند زخم بستر استفاده کنید، ابتدا محل را با عسل پر کرده سپس پانسمان کنید. از پانسمان های آماده حاوی عسل هم می توانید استفاده کنید.
• پس از گذاشتن عسل بر روی زخم آن را با یک پانسمان مانند پد گاز استریل، بانداژ خود چسب یا یک پانسمان انسدادی که از بیرون ریختم عسل جلوگیری کند پانسمان کنید.
• در فواصل زمانی کوتاه به زخم نگاه بندازید، اگر پانسمان در اثر ترشحاتی که از زخم بیرون زده کثیف شد آن را عوض کنید
• حتما پس از پانسمان زخم دستان خود را بشویید.

نحوه استفاده از عسل

خطرات استفاده از عسل برای درمان زخم

عسل هم مانند هر داروی درمانی دیگر ممکن است که دارای عوارض جانبی باشد. آلوده شدن عسل یا ظرف آن و واکنش های آلرژیک از جمله خطراتی است که می تواند آسیب زا باشد. سرگیجه، التهاب شدید، حالت تهوع، دشواری در تنفس، استفراغ و سوزش پس از استفاده موضعی از جمله واکنش های آلرژیکی است که ممکن است به عسل نشان دهید. درمان زخم  با عسل بدون رعایت نکات ایمنی می تواند خطرآفرین باشد. در صورت بروز هر یک از این مشکلات با پزشک خود مشورت کنید.

خطرات استفاده از عسل